Geleneksel Sanatın Sinemayla Bağı

“Geleneksel sanatlar kullanılarak bir sinema dili oluşturabilir mi?” sorusunun peşine düşen yönetmen Derviş Zaim, son filmi Cenneti Beklerken’de minyatür sanatını ön plana çıkarıyor. Filler ve Çimen’de ebru sanatını arka planda işleyen yönetmen, bir sonraki projesinde ise hat sanatını sinemaya tercüme edeceğini haber veriyor.

Derviş Zaim, filmlerinde Türkiye’nin fotoğrafını çekmeye çalışan bir yönetmen. İlk filmi Tabutta Rövaşata’da sokaklarda yaşayan kahramanı Mahsun’un hayatı üzerinden ibret verici bir insan hikayesini anlatırken, Filler ve Çimen’de Susurluk, Çamur’da Kuzey Kıbrıs sorunlarına bakmıştı. Zaim, son filmi Cenneti Beklerken’de tarihsel bir filmle çıkıyor izleyici karşısına. Osmanlı Devleti’nin 17. yüzyılına odaklanan Cenneti Beklerken, kendini taht kavgasının ortasında bulan bir nakkaşın (Eflatun) hayatını masalsı bir dille anlatıyor. Bir gün bir Osmanlı konağına götürülen Eflatun, Osmanlı Devleti’ne karşı ayaklanan Danyal adında bir şehzadenin uzak bir eyalette yakalandığını ve idam edileceğini öğreniyor. İdam edilecek şehzadenin kimliğinden emin olabilmek için Eflatun’dan isyancının Batılı tarzda bir portresini yapması talep ediliyor. Eflatun, yanına verilen bir grup adamla birlikte İstanbul’dan Anadolu’ya zorlu bir yolculuğa çıkıyor. Yolda karşılaşıp yanına aldığı Leyla ile birlikte yolculuğuna devam eden Eflatun, kendini karmaşık duygular yaşayacağı büyük bir maceranın içinde buluyor.

“Filmlerimi kategorize etmek yerine, dürüst filmler yapmaya çalışıyorum. Bir taraftan da tabiî ki stili ve seçtiği konu nedeniyle ötekilerden biraz daha ayrı duran bir tarafı olduğu söylenebilir.” diyen Derviş Zaim, omurgası olan bir Türk sinemasının oluşturulabilmesi için geleneksel sanatlarda var olan unsurları yakalamanın önemine dikkat çekiyor. Bu nedenle yönetmen, Cenneti Beklerken’de Osmanlı minyatür sanatına bakarak “yeni sinema dili oluşturulabilir mi?” sorusunun peşine düşüyor. Zaim, “Filler ve Çimen’de ebru sanatı vardı. Ebru, son filmde birtakım şeylerin ön habercisiydi. Burada minyatür daha merkezde. Yıllardan beri omurgası olan bir sinemamız olup olmadığı tartışılagelmiştir. Bunları zenginleştirebilmemizin yollarından biri geleneğimize bakabilmek. Çin sineması 80′li yıllardan sonra bunu yaptı. Çin duvar resimlerine baktılar, geleneklerindeki birtakım kavramları aldılar. Yeni kuşak yönetmenler, Çin sinemasını dünyada bu şekilde patlattı. Eğer saygın bir sinema yapmak istiyorsak, geleneksel kültürümüzün, tarihimizin, bu coğrafyanın bize bağışladığı meyvelerin çok önemli bir kaynak incelemek gerekiyor. Ben elimden geldiğince geleneksel sanatları sinemaya tercüme etmeye çalışıyorum.” diyor. Minyatür sanatında zamanın ve mekanın “oynak” bir biçimde inşa edildiğini düşünen Zaim, bunu filmine aktarmayı amaçladığını söylüyor. “Oynak zaman”ın ne olduğunu merak edenleri ise filmi izlemeye davet ediyor.

Derviş Zaim, filme senaryo aşamasında danışmanlık yapan Cemal Kafadar, Hilmi Yavuz, Banu Mahir, Filiz Çağman gibi isimlerden “İslam’da görsel sanatlar” konusunda bilgi almış. “İslam’da resim yasağı var mıdır, yok mudur?” konusunun hâlâ daha akademisyenlerin tartıştığı bir konu olduğunu söyleyen Zaim, “Bizim danışmanlarımız da yazma sürecinde beni epeyce uyardılar. Dolayısıyla İslam’daki resim yasağını telaffuz etmekten kaçınmaya çalıştığımı söyleyebilirim. Mesela Eflatun, “Ustalarımın bana öğrettiklerine karşı geldim.” diyerek minyatürden uzaklaştığını ifade ediyor. Bir sinemacı olarak bu konuda daha hassas davranmam gerektiğinin farkındayım. Ama bunlara filmde mümkün olduğunca özcü bir yaklaşımdan da kaçınmaya çalıştım.” diyor. Antalya Film Festivali’nde “Özel Efekt” dalında ödül alan filmde, Serhat Tutumluer, Melisa Sözen, Mesut Akusta, Nihat İleri, Numan Acar, Mehmet Ali Akusta, Rıza Sönmez rol alıyor.

kaynak: http://cumaertesi.zaman.com.tr/?bl=8&hn=3805

SEVİNÇ ÖZARSLAN
                                                                                                                                                 Alıntı