fotograf, sinema ve televizyonda objektif kullanımı

Görüntünün oluşabilmesi için gerekli ışığı, kamera gövdesine transfer eden saydam cisme objektif diyoruz. Kameraların görüntüyü oluşturmak için önce ışığa, daha sonra ise ışığı toplayıp kontrol ederek film düzlemine veya CCD üzerine iletilmesini sağlayan objektiflere ihtiyacı vardır. Objektifler genelde birden fazla merceğin (lens) bir araya gelmesiyle oluşturulan düzenlerdir.

Objektifler ayrıca kameraya bağlanmayı sağlayan c mount, bayonet gibi bir takım unsurları da içerir. Objektiflerde bulunan temel mekanik aygıtlar ise diyafram, diyafram kontrol halkası, netlik kontrol halkası, parasoley ve filtre yuvası (filter holder)dır.

Objektifin film tüp ya da CCD düzlemi üzerine geçireceği ışığın miktarını belirleyen bölümüne diyafram denir. Mercekten gerekli miktarda ışığın geçmesi için diyafram halkasının üzerinde bir ayarlama sistemi bulunmaktadır. Bu sisteme f-stop sistemi denir. F-stop sistemi bir bilezik yardımı ile çalışır. Bileziğin döndürülmesiyle diyafram genişler ya da daralır. Diyafram bileziği üzerindeki rakamlar küçüldükçe mercekten geçen ışık miktarı o kadar artar. Aynı şekilde rakamlar ne kadar büyürse mercekten geçen ışık miktarıda o kadar azalır. Objektif üzerinde bulunan diğer bir halka ise netlik halkasıdır. Bu halkanın sağa ve sola döndürülmesi ile objektifin içindeki lensler hareket ederek görüntünün net olmasını sağlar.

Merceğe gelen ışınlar, mercekten kırılarak geçtikten sonra merceğin arkasında bir noktada kesişirler. Bu noktaya Odak Noktası denilir ve f harfiyle gösterilir. Odak noktası ile objektifin son arka cam elemanının optik merkezi arasındaki uzaklığa da Odak Uzaklığı adı verilir. Odak uzaklığı ile görüş açısı arasında ters orantı vardır. Odak uzaklığı arttıkça görüş açısı küçülür, odak uzaklığı azaldıkça ise görüş açısı büyür. Objektiflerin sınıflandırılmasındaki önemli ayrım , kullanıldıkları kamera ile ilişkilidir. Objektiflerin sınıflandırılmasında odak uzaklığı ve görüş açısı genel bir tanımlama olsa da objektiflerin odak uzaklıkları kullanılan film formatına göre farklı değerler içerir. Film üzerindeki görüntü alanı köşegen uzunluğunun iki katı o kamera için varsayılan “ normal ” objektiftir. Bunlara bağlı olarak dört farklı objektif vardır.

SABİT ODAK UZAKLIKLI OBJEKTİFLER
Standart (Normal Açılı) Objektifler
Kısa Odak Uzaklıklı (Geniş Açılı) Objektifler
Uzun Odak Uzaklıklı (Dar Açılı) Objektifler

DEĞİŞEBİLİR ODAK UZAKLIKLI OBJEKTİFLER
Zoom Objektifler

SABİT ODAK UZAKLIKLI OBJEKTİFLER
Standart (Normal Açılı) Objektifler

Standart objektifler 43 derece ile 58 derece arasında yatay bir görüş açısına sahiptirler. İnsan gözünün alışık olduğu perspektif yığılmaları vermesinden dolayı objektifler arasında çıplak gözün algıladığı duyumlara en yakın olanıdır. Bu mercekler 35 mm film kullanan fotoğraf ve film kameraları için standarttır. Normal objektiflerle ne ayrıntılı çekimler ne de geniş açılı çekimler elde edilebilir. Normal açılı objektiflerle gerçekleştirilen çekimlerde nesnelerin kameraya doğru ya da zıt yönde hareketlerinin hızları her zaman normal algı çerçevesi içindedir. Normal açılı objektiflerin sağladığı alan derinliği, geniş açılı objektiflerin sağladığı alan derinliğine göre daha sığdır.

Kısa Odak Uzaklıklı (Geniş Açılı) Objektifler
Teknik olarak geniş açılı objektifler (kısa odak uzaklıklı objektifler) filmin üzerindeki görüntü karesinin köşegen uzunluğunun iki katı değerinin altında olanlardır. Bu objektiflerin oluşturdukları görüntü alanı daha büyüktür. Geniş çekim ölçeklerine gerek duyulduğunda ya da özellikle konu ile kamera arasındaki uzaklığın az olduğu dar çekim mekanlarında ( küçük odalar, otomobil içleri vb. ) geniş görüş alanına sahip olmak istediğimizde geniş açılı bir objektife ihtiyacımız olacaktır. Geniş açılı objektifler geniş görüş açılarına sahip oldukları için çekimdeki diğer kameralar, mikrofonlar, ışık kaynakları gibi yardımcı unsurlar görüş açısı içine girebilir. Ayrıca geniş açılı objektiflerde perspektifte abartma meydana gelir. Objektife yakın olan nesneler daha uzakta olan nesnelere oranla daha büyük görünür. Bu durum nesneler arası uzaklıkların abartılmasına ve derinliğin artması gibi bir izlenime neden olur.

Geniş açılı objektif kullanımında kameranın objeye fazlaca yaklaştırılması sonucu görüntüde bozulmalar oluşur. Örneğin objenin kameraya daha yakın bölümleri gerçek boyutlarından daha büyük görünür. Geniş açılı objektif kullanımında alan derinliği artar, fakat kamera objeye fazlaca yaklaşırsa alan derinliği tamamıyla sığlaşır. Geniş açılı objektifler kaydırma hareketi için tercih edilebilecek uygun objektiflerdir. Geniş açılı objektif kullanımında, kameraya doğru veya zıt yönde yapılan hareket hızlı olarak algılanır.
Uzun Odak Uzaklıklı (Dar Açılı) Objektifler

Bu objektiflerle kamera konumunu değiştirmeden daha uzaktaki nesnelerin daha yakın ve büyütülmüş görüntülerini elde ederiz. Dar açılı objektiflerde geniş açılı objektiflerde olduğu gibi insan gözünün alışık olduğu perspektif görünümü bozarlar. Dar açılı mercekler perspektif olarak ele alındıklarında perspektif yığılmalara ve çerçeve içerisinde art arda sıralanmış nesnelerin aralarındaki boşlukları yok edecek etkileri vardır. Dar açılı objektif kullanımında alan derinliği azalır , ancak yeterli seviyede objeden uzaklaşılırsa alan derinliği o oranda artar. Ayrıca dar açılı objektif kullanımında odak uzunluğu arttıkça kamera hareketi yapılması zorlaşır. Ayrıca bu objektiflerle dış çekim yapıldığında atmosfer tabakasında oluşan toz, buharlaşma, sis, mor ötesi ışınlar gibi etkenler görüntünün kontrastlığını etkileyebilir.

Dar açılı objektiflerin diğer önemli bir özelliği de nesnelerin kameraya doğru ya da kameradan uzağa doğru olan hareketlerinde hız etkisini azaltmasıdır. Bunun nedeni , hareket sırasında nesnelerin boyutlarının geniş açılı objektiflere göre daha yavaş bir biçimde derece derece değişmesidir. Nesneler gerçekte olduğundan daha yavaş hareket ediyorlarmış gibi görünür.

DEĞİŞEBİLİR ODAK UZAKLIKLI OBJEKTİFLER
Zoom Objektifler

zoom objektifGünümüzde özellkle televizyon yapımlarında değişebilir odak uzaklıklı (zoom objektifler) objektifler kullanılır. Sabit odak uzaklıklı objektiflerin kullanıldığı kameranın konuya uzaklığı değiştirilmedikçe tek bir görüş açısı vardır, fakat değişebilir odak uzaklıklı objektifler geniş açıdan dar açıya kadar tüm görüş açısı aralıklarını içerebilir.Atmosfer ve cam arasındaki özellikli yüzeylerin arttırılması veya azaltılması ve böylelikle ışığın kırılmasında artış sağlanması, odak uzaklığını önemli miktarda değiştirmektedir. İki tip zoom objektifi bulunur. Bu objektifler hareketi ileri-geri ( helical ) veya sağa-sola ( screw ) çevirmeli hareket yaparlar. Helical teknikte çalışan zoom objektiflerde odak uzaklığı değişikliği yaparken hareket ileri ve geriye doğrudur. Screw zoom objektifler ise sağa-sola çevrilme hareketi ile çalışır. Zoom objektiflerin netlik ayarı netlik halkası aracılığıyla yapılır. Kısa bir odak uzaklığına geçiş yapılsa bile netlikte herhangi bir bozulma olmayacaktır. Netlik ayarı yaparken dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta, diyaframın en açık konuma getirilmesidir. Bu durum netlemeyi kolay görmek açısından faydalıdır.

Zoom objektiflerin sabit odaklılara göre bir çok avantajı bulunur. Zoom objektifler çekim ölçeğinin değiştirilmesi açısından sınırsız alternatifler sağladığından dolayı kompozisyonun üzerinde tam kontrol imkanı
sağlar. Çekim ölçeğinin değiştirilmesi istendiğinde sabit odaklıklı objektiflerin değiştirilmesi sırasındaki zaman kaybı önlenmiş olur. Bu nedenle televizyon alanında kullanılan kameraların hemen hepsinde zoom objektifler kullanılmaktadır.

Zoom objektiflerin bir çok avantaja sahip olmasının yanında bazı dezavantajları da vardır. Bu objektiflerle yapılan büyültme ve yaklaştırma perspektif algısında yanılsamaya neden olur. Konu zoom objektifle çekilmek istendiğinde, konu büyümeye başlar, arka planda bulunan ve görünmesi zor olan nesneler görünmezliklerini korurlar. Fakat sabit odak uzaklığına sahip bir objektifle kaydırma yaparak konuya yaklaşıldığında, kameranın hareketlerine paralel olarak konunun görünmeyen yanlarının da ortaya çıktığını ve arka fonun hızlı bir şekilde öne doğru geldiği yanılsamanın oluşmadığı fark edilecektir.

                                                                                                                                        Alıntıdır...