FILM NASIL ÇEKILIR ? (Sinemada Müzik kullanımı)

Sinema yalnızca görsel bir iletişim yada gösteri yaptırımı değildir.Bu anlamda sesler ve tınıların büyük yayarları vardır.Sinema;ses ile görüntünün ince ince dokunarak hazırlandığı bir kültür olmakla birlikte,insan yaşamında vazgeçilmez bir boyut kapısıdır.Kimi insan o boyutu ruhani sıkıntılardan az da olsa kurtulmak için geçer,kimi de beğenileri ile hareket ederek görmeyi umut ettiği dünyanın kapısını şöyle bir aralamak ister.

Sinema icrası; müşterilerine kusursuz bir anlatımı amaç edinmiştir.Bu da müşterilerin yani biz
izleyicilerin,duygu yoğunluğunu ne derecede yaşayıp yaşayamadığımızla doğrudan alakalıdır.
Duygular; korku,heyecan,sevinç,acı,üzüntü ve keder gibi basit anlamda sıralanabilir.
Bu sıralamanın sinema için önemi;anlatılmak istenen konunun an ve durumları ile eş değerli yaşatılamaya çalışılan duygu yoğunluğu ve anlatım çabasının ne kadar uygulanabilir olduğudur.
Bu uygulamalar sırasında görüntü estetiği yanı sıra,kaliteli (estetik ve teknik açıdan) ses gönderiminin de büyük önemi vardır.

Algılanan sesler bazen herhangi bir kadraj içindeki çöp tenekesinin yere düştüğü an çıkardığı tok yankısı, bazen de bir arabanın acı fren sesidir.Bu yüzden sesler insan algıları içinde çabuk ve kolay anlaşılır,kabullenebilir etkileşim aracıdır.

Ses dışında sinemada müzik kullanımı; konunun aktarımında,duygu yoğunluğu sırasındaki verilmek istenen etkinin izleyiciyle olan paylaşımını doğrudan etkilediği su götürmez bir gerçektir. Kullanımına bağlı olarak etki derecesi sürekli olarak değişkenlik gösteren müzik;doyurucu hitap şekli ve sahne üzerinde doğru senkronize edilişi ile başarılı bir sunuma çok çok yaklaşmış demektir.
Sunum içerisindeki müzik ne kadar kaliteli işlenmiş ve müziğin oturtulacağı sahne ne kadar iyi okunmuş ise başarıya bir o kadar kolay erişilecektir.

Film müziği estetiği..

Estetik basit anlamıyla güzellik,güzellik uyumu,doğruluklar topluluğu,uygun kitleler anlamlarına gelir. Sanatın her dalında olduğu gibi müzikte de estetik kaygıları vardır.

Estetik kaygısı nedir?

Bu kaygı sanat adına icra edilen her olgunun,kendi içerisindeki çelişkileri (yanlışlıklar,uyumsuzluklar) gidermesi açısından sanatı icra eden kişi tarafından güdülen bir kaygıdır.

Basit anlatımları ile: Sinemada estetik kaygısı; Genel kadraj uyumu,Sahne kadraj durumu (yapısı), doğru ses kullanımı,doğru ışık ve gölge kullanımı,akıcı senaryo bileşkesi (diyalog-monolog-kurgu) , müzik kullanımı gibi bir çok seçimi,doğrudan bu mesele ile alakadar eden ve herhangi bir sinema kişisinde olmazsa olmazların başında gelen bir güdüdür.

Müzikte (film müziği) estetik kaygısı; Genel gidişat uyumluluğu, Armoni uygulaması,çok seslilik uygulamaları,giriş gelişme sonuç itibarı ile müziğin genel tavrı,enstrümanlar doğru kullanımı,ses düzeyleri, enstrüman ve çalgı tanımlamaları gibi seçeneklerin olabildiğince etkili olduğu ve herhangi bir müzik kişisinde olmazsa olmazların başında gelecek olan bir güdüdür.

Film müziği estetiği.

Film müziği dediğimizde genel anlamda akla gelen ilk şey klasik batı enstrümanlarının kullanımıdır. Bir çok örneği ile her zaman karşılaşabileceğimiz bu tavır dünden bu güne kadar kendini sık sık kanıtlamış ve doğru ellerin gücü altında muhteşem gösteriler olarak sunmuştur kendilerini. Film müziği denildiğinde genel anlamda müziğin biçimine bağlı olarak sözsüz,solo enstrümansız ve daimi tekrarları olmayan bir yapı gelir akla.Tabi bu akıl film müziğinden bihaber değilse.

Bu yüzden ister istemez film müzikleri belli kalıplar halinde sunulan ne kadar değişik bir şekilde bile icra edilse de yinede ben film müziğiyim diye bağıran çalışmalardır.

Küçük bir sahne yaratalım:

Issız bir yolda ilerleyen bir araç vardır.Gitmekte olan araçta kavurucu sıcaktan dolayı boncuk boncuk terleyen bir adam vardır teypte ise kuzu kuzu parçası çalmaktadır (tarkan).Adam bir anda firene basar ve araba sağa sola yalpalayarak güçbela durur.

Teypten gelen şarkı dışında Etrafta müthiş bir sessizlik vardır.Adam sıkıca tuttuğu direksiyonu fark eder ve ellerini yavaşça direksiyondan çeker yüzünü ovar.Şaşkındır.Daha sonra teybi kapatır ve arabadan yavaşça çıkar.Ona bu acı fireni yaptıran şeyi görmek için yavaşça arabanın arkasına doğru yol alır.

Arabadan biraz uzaklaşır ve yavaş adımlarla yoldaki siyah,ne idüğü belirsiz olan şeye doğru ilerler. Biraz yaklaşır ve o şeyi daha yakından görmek için vücudunu hafifçe eğer.Meraklı bakışları arasından çok az bir süre sonra ona dokunmak için elini yavaşça hareket ettirerek yolda yatan siyah objeye doğru uzanır.Tam o anda siyah obje sert bir şekilde hareket eder (o an dıınn diye bir vurmalı sesi “müzik” duyulur).Adam korku ile irkilir.Yavaş adımlarla geri geri yürümeye başlar. Siyah obje seri hareketlerle adeta kendine geliyor gibidir (o anda üst üste 4 adet vurmalı sesi duyulur ve yavaşça aşağıdan yukarı doğru yükselmekte olan bir pes keman sesi duyarız) .

Adam iyice korkmuştur ve arabasının bagajına korkar ellerle dokunur,bagajı açıp içinden bir kürek çıkarır.(Müzik devam etmektedir) Yolun ortasındaki siyah ve ne olduğu belli olmayan şey bir anda doğrulur ve başını ani bir hareketle adama çevirir.Kırmızı gözleri ve ağzından akan salyaları ile adama bakıyordur (müzik şiddetlenmiştir ve rım rım…rım rım…rım rım…rım rım.. diye ritmik bir hal alır).

Adam küreğini sıkıca kavrarken burnundan hızlıca damlayan terleri silmek için eli ile hızlı bir hamle yapar.O an yaratık adama doğru hızlı bir şekilde koşmaya başlar ve adam daha küreği yaratığa sallamak için omzunun üstüne almaya çalışırken ortalık kan gölü olur (müzik bu anda çok şiddetli bir hal almıştır ve bir anda sade uzunca ses veren kemanları ve country vari bir gitar tek tel sesini duyarız ve sonrasında yavaşça kesilir müzik) .

Bundan neden söz ettim?
Belki canlanmıştır ,Tarkan’ın kuzu kuzu parçası ile filmde kullanılan film müziği arasındaki
farkın ne kadar fazla olduğu.İşte bunların geneline sanatta estetik denir.
Yukarıdaki konu ve konu başlığı ile alakalı olarak ta “film müziği,film müziği estetiği” denir..

Film müziği olarak kullanılan çeşitler,türler yada sınıflandırmalar sonrasında her müzik
filmin herhangi bir yerinde kullanılabilir.Tabi kullanıldığı sahneyi taşıyor veya o anı kurtarıyorsa.Ama genel anlamda film müziği; kullanıldığı sahneleri ve sahneler arası geçişleri daha fazla vurgulamak,aktarılmak istenilen duygu yada durumun izleyiciye daha kolay iletilmesini sağlamak için yapılır. Bu da genellikle yukarıdaki senaryo içindeki müzik kullanımının ait olduğu sahneye göre şekillendirilmesiyle sonuçlandırılır. (duygusal bir hal alır,cesaret verir,karamsar anlara sürükler,ağlatmaya hazırlar, güldürmeyi sonlandırır vs.)

Bence…

Ozan Akbaba
                                                                                                                                      Alıntıdır..